Dijital Delil İnceleme: Adli Bilişimde Güvenlik, Geçerlilik ve Hukuki Süreçler

DNA Kriminal ve Adli Bilişim olarak, mahkemede kabul edilebilir dijital delil inceleme süreçlerini CMK 134 dijital delil hükümlerine uygun yürütür. Uzman ekibimiz; dijital imaj alma, hash değeri doğrulama, üstveri (metadata) analizi, log kayıtları analizi, mobil cihaz inceleme ve bilgisayar inceleme gibi adımları uçtan uca yöneterek adli bilişim raporu ve bilirkişi – Uzman mütalaa raporu hazırlar.

Dijital delil inceleme

Hayatın her alanına entegre bilişim sistemleri, sağladıkları kolaylıkların yanında güvenlik açıkları nedeniyle mağduriyetlere yol açabilir. Kötü niyetli kullanımların artması, bilişim suçları ve adli bilişim ihtiyacını öne çıkarır. Bu noktada dijital delilin hukuka uygun yöntemlerle toplanması, korunması ve analiz edilmesi kritik önemdedir.

Dijital delil inceleme, suç soruşturmalarında bilgisayarlar, cep telefonları, harici diskler ve diğer dijital cihazlar üzerinde bulunan, yasa dışı faaliyetlere işaret edebilecek veri ve bilgilerin elde edildiği, korunduğu ve analiz edildiği bir adli bilişim sürecidir. Bu süreçte dijital veriler özel yöntemlerle elde edilir ve saklanır, böylece yetkili makamlara sunulabilir ve delil olarak kullanılabilir.

Dijital Delil İncelenmesinin Amacı

Veri toplama: Bilgisayar, telefon, tablet gibi dijital cihazlardan ve ağlardan delil teşkil edebilecek verilerin toplanmasıdır.
Veri koruma: Elde edilen dijital verilerin bozulmadan, değiştirilmeden ve yetkisiz erişime karşı korunmasıdır.
Analiz ve değerlendirme: Toplanan verilerin incelenerek soruşturma açısından değerli bilgilerin ortaya çıkarılmasıdır.
Hukuki süreçlere destek: Elde edilen delillerin hukuki süreçlerde, örneğin bir davada, delil olarak sunulmasıdır

Dijital Delillerin Önemi

Klasik yöntemler yerine dijital sistemlerin tercih edilmesi, suçluların yakalanma riskini azaltabilir ve maddi kazancı artırabilir. Bu nedenle olayla doğrudan ya da dolaylı ilişkili dijital sistemlerin tespiti ve incelenmesi, etkin adli soruşturma ve mahkemede dijital delilin ikna gücü açısından hayati rol oynar.

Hukuki Süreçte Dijital Delillerin Yeri (CMK 134)

Kolluk kuvvetlerince elde edilen dijital materyaller mahkemeye delil olarak sunulur; delil olarak kabul edilip edilmeyeceğine mahkeme karar verir. Süreçte şu unsurlar dijital delil geçerliliği için belirleyicidir:

Delillerin elde edilme biçimi ve hukuka uygunluk
Mahkeme kararları doğrultusunda yapılan işlemler
Delil güvenliği, bütünlük ve zincirleme muhafaza

CMK 134; bilişim sistemleri üzerinde arama, kopyalama (dijital imaj alma) ve el koyma süreçlerini düzenler ve hash değeri doğrulama dâhil teknik adımların tutanakla belgelenmesini gerektirir.

Dijital Delillerin Taşıması Gereken Özellikler

Kabul edilebilirlik: Hukuka uygun yöntemlerle elde edilmelidir.
Gerçeklik: Olayla doğrudan ilişkilendirilebilir olmalıdır.
Bütünlük: Tarafsız, gerçeği yansıtan veriler olmalıdır.
Güvenilirlik: Elde edilme/aktarım süreçleri şüpheye yer bırakmayacak şekilde yürütülmelidir.
İnanılırlık: Yargı organları tarafından anlaşılır ve ikna edici olmalıdır.

Dijital Verilerin Değiştirilebilirliği ve Tehlikeleri

Dijital verilerin gözle görünmeyen yapısı; kolayca değiştirilebilme, silinebilme veya tahrif edilebilme risklerini barındırır. Özellikle üstveri (metadata) alanları (oluşturulma/değiştirilme zamanı, kullanıcı adı vb.) teknik olarak manipüle edilebilir. Bu nedenle metadata analizi ve log kayıtları analizi, adli bilişim uzmanı tarafından titizlikle yürütülmelidir.

Akademik Değerlendirmeler ve Uyarılar

Önde gelen üniversitelerden akademisyenler, dijital belgelerin içerik ve üstveri bakımından manipülasyona açık olduğuna; bu nedenle başka kesin delillerle desteklenmediği sürece tek başına hukuki bağlayıcılığının sınırlı kalabileceğine dikkat çekmektedir. Bu uyarı, adil yargılama ilkeleri gereği çok kaynaklı kanıt yaklaşımının önemini vurgular.

Dijital Delillerde İmaj Alma (Forensik Kopya) İşlemi

Dijital imaj alma, kolluk görevlileri tarafından, verinin birebir kopyalanarak içeriğe müdahalenin önüne geçmek için uygulanır:

Olay yerinde, mümkünse şüpheli veya vekili huzurunda imaj alınır.
Teknik imkânsızlık hâlinde dijital deliller usulüne uygun mühürlenip güvenli biçimde taşınır.
Soruşturma merkezinde mühürlü paketler yine şüpheli huzurunda açılır.
HASH değeri (örn. SHA-256) hesaplanır, tutanak düzenlenir ve bir sureti tarafa teslim edilir.

Bu adımlar, delil güvenliği ve CMK 134 uyumu için zorunludur.

Dijital Delilin Geçerliliğini Yitirebileceği Durumlar

Aşağıdaki ihlaller, uygulamada dijital delil geçerliliğini tartışmalı hâle getirebilir:

İmaj alınmamışsa veya usule uygun yapılmamışsa
İmaj olay yerinde alınmamışsa (mümkün olduğu hâlde)
HASH değerleri olay yerinde çıkarılmamışsa
HASH değerleri ve işlem adımları tutanakla belgelenmemişse
İmaj ve hash işlemleri şeffaflık olmadan, farklı yerde/koşullarda yapılmışsa

DNA Kriminal ve Adli Bilişim Hizmetleri

Dijital delil inceleme & adli bilişim danışmanlığı
Dijital imaj alma, hash değeri doğrulama ve hash tutanağı
Üstveri (metadata) analizi ve log kayıtları analizi
Mobil cihaz inceleme (iOS/Android) ve bilgisayar inceleme (Windows/macOS/Linux)
Silinen verilerin kurtarılması ve tahrifat tespiti
Adli bilişim raporu ve bilirkişi raporu (mahkemede anlaşılır, kanıta dayalı)

Süreç Akışı (Şeffaf ve Dokümante)

Yetkilendirme & Kapsam: CMK 134 çerçevesinde hareket planı, kapsam ve cihaz listesi.
Toplama & Mühürleme: Deliller zincirleme muhafaza prensipleriyle güvenceye alınır.
Dijital İmaj Alma: Bit-level kopya, hash değeri üretimi ve karşılaştırma.
Analiz: Metadata/log incelemesi, zaman çizelgesi (timeline), anahtar bulgu aramaları.
Raporlama: Teknik bulguların adil yargılama ilkelerine uygun, anlaşılır adli bilişim raporu hâlinde sunumu.

Sonuç

Teknoloji, hem suç işleme yöntemlerini hem de suçla mücadele araçlarını dönüştürüyor. Adli bilişim incelemelerinin teknik, hukuki, etik ve prosedürel hassasiyetle yürütülmesi, adaletin doğru tecellisi için zorunludur. DNA Kriminal ve Adli Bilişim Danışmanlığı, bu süreci hukuka uygunluk ve bilimsel metodoloji ile yönetir.

Sıkça Sorulan Sorular (SSS) – Dijital Delil İncelemeleri

1) Dijital delil nedir?
Bilgisayar, mobil cihaz, sunucu ve ağ cihazlarında yer alan; e-posta, mesaj, dosya, log kayıtları ve uygulama verileri gibi suçla ilgili kanıt niteliğindeki verilerdir.

2) Dijital delil nasıl toplanır?
CMK 134 kapsamında yetkilendirme sonrası dijital imaj alma yapılır; hash değeri doğrulama ile bütünlük korunur; tüm işlemler tutanak altına alınır.

3) Geçerlilik şartları nelerdir?
Hukuka uygunluk, usule uygun imaj alma, hash değerlerinin oluşturulup kayda alınması ve mümkünse işlemlerin şüpheli/vekili huzurunda yapılması.

4) Hash değeri nedir, neden önemlidir?
Verinin değişmediğini kanıtlayan benzersiz dijital parmak izidir. Aynı veri aynı hash üretir; değişiklik olursa değer farklılaşır.

5) Olay yerinde imaj alınmazsa ne olur?
Koşullara göre geçerlilik tartışmaları doğabilir. En iyi uygulama, olay yerinde imaj alma ve hash tutanağı ile şeffaf süreçtir.

6) Adli bilişim uzmanı delilleri nasıl inceler?
İmaj alınır, hash kontrol edilir; üstveri/metadata, log ve artefaktlar analiz edilir; bulgular adli bilişim raporu olarak sunulur.

7) Dijital delil tek başına yeterli midir?
Çoğu durumda başka somut delillerle desteklenmesi önerilir; bu yaklaşım adil yargılama açısından önemlidir.

8) İmaj alma sırasında şüpheli yoksa?
Yokluk hâli ayrıntılı tutanak ile belgelenmeli; süreç şeffaf yürütülmelidir.

9) Silinen veriler kurtarılabilir mi?
Olayın niteliğine bağlıdır; zamanında ve doğru müdahale ile çoğu durumda silinen verilerin kurtarılması mümkündür.

10) CMK 134 nedir?
Bilişim sistemlerinde arama, kopyalama (imaj alma) ve el koyma süreçlerini düzenleyen Ceza Muhakemesi Kanunu maddesidir.

Hemen İletişime Geçin

Uzman bir adli bilişim danışmanına mı ihtiyacınız var?
Davanız veya iç soruşturmanız için dijital delil inceleme, dijital imaj alma, hash değeri doğrulama ve bilirkişi raporu desteği alın.

Teknik destek, adli raporlama ve profesyonel savunma için;